جزئیات تولید واکسن ایرانی«mRNA» علیه کرونا

دکتر وحید خدامی مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان تولید کننده واکسن مبتنی بر پلتفرم ««mRNA»» به خبرنگار مهر در خصوص آخرین وضعیت این واکسن اظهار داشت: پلتفرمی که از ابتدای شیوع کرونا برای پیشگیری از بیماری کووید ۱۹ مشغول توسعه آن بوده‌ایم مبتنی بر فناوری استفاده از «mRNA» در فرم واکسن است.

وی با بیان اینکه نتایج پیش بالینی و مطالعات فنی این واکسن به سازمان غذا و دارو ارسال شده و منتظر تایید نهایی جهت صدور مجوز است، گفت: بلافاصله پس از تایید این سازمان، کارآزمایی بالینی را آغاز خواهیم کرد.

به گفته وی، در همین راستا طرح پیشنهادی کارآزمایی بالینی به سازمان غذا و دارو ارسال شده است تا به محض تایید، تست انسانی آغاز شود.

خدامی با بیان اینکه در طرح پیشنهادی کارآزمایی بالینی این واکسن، افراد واکسینه شده و نشده هر دو می‌توانند داوطلب شوند، گفت: در صورت موافقت سازمان غذا و دارو استفاده از این واکسن به گونه‌ای خواهد بود که هر فردی که با هر واکسنی واکسینه شده باشد امکان داوطلب شدن در فرایند کارآزمایی جهت دریافت دوزهای یادآور را خواهند داشت.

مدیر عامل این شرکت با تاکید بر اینکه افراد با سابقه ابتلا به کووید ۱۹ نیز می‌توانند در فرایند کارآزمایی بالینی این واکسن داوطلب شوند، گفت: نتایج مطالعات پیش بالینی این واکسن مبتنی بر ««mRNA»» در موجودات مختلف مورد مطالعه نشان داد که با تزریق این نوع واکسن، میزان آنتی بادی خنثی کننده بیشتری نسبت به دیگر انواع واکسن‌ها ایجاد شده و ماندگاری آنتی بادی نیز کاملاً قابل توجه است؛ به این ترتیب اثر بخشی بیشتری از این نوع واکسن در جلوگیری از ابتلا به کووید ۱۹ مورد انتظار خواهد بود.

وی با بیان اینکه این واکسن به خوبی می‌تواند به عنوان دوز یادآور استفاده شود، گفت: طی تحقیقات توسعه این واکسن، اکثر سویه ها را مورد بررسی قرار داده‌ایم و برای سویه های غالب زیر ساخت لازم جهت تولید واکسن را آماده کرده‌ایم.

خدامی اضافه کرد: یکی از این سویه ها نوع «دلتا» بوده است که نتایج ایمنی‌زایی بسیار خوبی از آن در مقابله با سویه دلتا به دست آمده است و این تصمیم سازمان غذا و دارو خواهد بود که واکسن مورد استفاده علیه کدام سویه باشد. مهم آن است که این مجموعه به سرعت توانسته علیه انواع مختلف سویه ها واکسن اختصاصی طراحی کرده و آماده تولید داشته باشد.

وی همچنین در خصوص سویه جدید ویروس کرونا با عنوان «اومیکرون» گفت: شیوع این سویه در جهان رشد خیره کننده‌ای داشته و احتمال جایگزینی آن با سویه دلتا وجود دارد؛ این خوش خیالی است که این سویه به ایران نمی‌رسد همانطور که همه سویه ها در کشور ما دیده شد ممکن است به زودی شاهد این سویه در کشور باشیم.

خدامی عنوان کرد: به محض دریافت اطلاعات در مورد انواع جهش‌های این سویه، تحقیقات خود را آغاز کردیم؛ با توجه به امکان غالب شدن این سویه جدید به دیگر سویه ها هم اکنون گروه طراحی واکسن این شرکت مشغول توسعه واکسن اختصاصی نوع اومیکرون است که انتظار می‌رود طی مدت ۴-۶ هفته‌ای آماده شود.

به گفته وی، هدف این است که با این پلتفرم، برای هر سویه جدید کووید، با سرعت بالا واکسن متناسب و موثری در مقیاس بالا به تولید برسد.

وی تاکید کرد: ما مطالعاتی در زمینه فناوری «mRNA» را از ۴ سال پیش در ایران آغاز کردیم در حالی که تنها از حدود دو سال اخیر با اپیدمی کرونا این فناوری (با عرضه واکسن‌های فایزر و مادرنا) بر سر زبان‌ها افتاد؛ ما تا کنون توانسته‌ایم این فناوری را در کشور بومی سازی کنیم ولی بلوغ آن نیاز به زیرساخت، حمایت دولتی و حکومتی دارد.

خدامی با تاکید بر اینکه این واکسن، پلتفرمی نیست که تنها برای پیشگیری از کووید ۱۹ باشد، گفت: چهار سال گذشته که روی این فناوری «mRNA» تحقیقات خود را آغاز کردیم تولید واکسنی برای درمان سرطان را مد نظر داشتیم.

وی با بیان اینکه این واکسن کاربردهای مختلفی خواهد داشت، گفت: در ابتدا برای پیشگیری از کووید ۱۹ می‌توان از این واکسن مبتنی بر «mRNA» بهره برد و در مراحل بعد برای دیگر بیماری‌های ویروسی نظیر آنفلوانزا (در انسان و پرندگان)، ایدز و دیگر عفونت‌های ویروسی و همچنین جهت درمان موثر سرطان، درمان زخم‌های دیابتی، ژن درمانی، درمان انواع بیماری‌های ژنتیکی، پزشکی بازساختی و … استفاده کرد؛ اما این منوط به حمایت‌ها و سرمایه گذاری متناسب است.

وی با بیان اینکه در ابتدا مجموعه علمی و پشتیبانی ایران نسبت به این فناوری نگاه عمیقی نداشت و به همین دلیل به سختی حمایت جلب کردیم، گفت: این یک فناوری پیچیده است که تنها با حمایت همه جانبه به نتیجه خواهد رسید.

وی افزود: اوضاع جهان در زمینه کرونا طی دو سال گذشته نشان داده است که این ویروس به راحتی از بین نخواهد رفت از این رو حمایت از اینگونه فناوری‌های جدید و راهبردی برای حفاظت از کشور بویژه در شرایط بحرانی می‌تواند به نفع کشور باشد.

وی با بیان اینکه تاکنون این پروژه توسط معاونت علمی و صندوق نوآوری مورد حمایت قرار گرفته است، گفت: فناوری «mRNA» نیازمند زیرساخت ویژه‌ای است، اما ما توانستیم طی چهار سال گذشته بسیاری از دستگاه‌ها و انزیم های مورد نیاز این فناوری را توسط نخبگان جوان کشور در همین شرکت طراحی کرده و بکار بگیریم که در این راستا درخواست وام از صندوق نوآوری داشتیم.

مدیر این شرکت ادامه داد: البته مبلغی که از صندوق نواوری و شکوفایی درخواست کرده‌ایم شاید به نسبت دیگر طرح‌ها وام قابل توجهی بوده باشد ولی به نسبت نیاز این فناوری راهبردی و مهم در واقع وام محدودی بوده است که در سطح یک پروژه واکسن در این ابعاد نیست و ما انتظار داریم که حمایت متناسب دریافت کنیم تا بتوانیم این واکسن موثر را به مرحله تولید انبوه و در سطح وسیع به دست مردم برسانیم.